Punyo thuộc Apatani, một trong những bộ tộc không du mục cổ xưa nhất Ấn Độ. Họ sống giữa những cánh đồng lúa và đồi xanh của vùng Arunachal Pradesh. Không thể tiếp cận nguồn từ các mỏ hay biển trong khi giá muối quá cao, người Apatani tự tạo ra một loại gia vị riêng có chức năng và hương vị như muối có tên là Tapyo.
Được biết, người dân nơi đây đã phát hiện ra tapyo một cách tình cờ. Các ngôi nhà Apatani truyền thống thường có một cái lò 3 tầng giữa nhà. Sau khi ăn xong, họ sử dụng tro thay thế xà phòng để rửa tay. Nhờ đó, họ nhận ra tro có vị mặn và có thể được dùng để nêm nếm món ăn. Các nhà nghiên cứu y khoa kết luận rằng việc dùng tro trong món ăn là an toàn, nhưng không nên ăn riêng nó hay theo số lượng lớn.
Tapyo đã đem lại lợi ích sức khỏe cho nhiều thế hệ, giúp họ có đủ lượng iốt. Không thành viên nào trong bộ tộc bị bướu cổ hay trẻ con bị thiếu khả năng tư duy. Tuy nhiên, loại gia vị này tốn nhiều thời gian và công sức để làm ra, thường chỉ được sử dụng trong các dịp đặc biệt hay lễ hội.
Trong đó, pepu – một loại cây tương tự tre, lá chuối, kê chân vịt và cây tarii được phơi khô dưới ánh nắng suốt nhiều ngày trước khi đem đốt. Tro được bỏ vào một giỏ lọc hình nón và từ từ rót nước vào. Nước chảy qua tro và kết tủa lại ở đáy. Nước tro – hay còn gọi là pila – được để khoảng 3 ngày trước khi đem làm Tapyo.
Loại gia vị được truyền lại nhiều thế hệ và giúp người dân trong bộ tộc đảm bảo dinh dưỡng
Đầu tiên, một chiếc nồi được đặt lên bếp, thêm nước cơm và đun cho đến khi tạo thành một lớp trong suốt. Sau đó, người làm sẽ rót từng chút nước cho vào, cho đến khi nó khô và tạo thành một khối giống như đất sét có màu nhạt. Khối pila được để nguội, bọc trong cỏ và treo trên lò cho khô. Mỗi khi cần dùng, họ sẽ lấy ra từng miếng. Hiện nay, chỉ người lớn tuổi biết cách làm tapyo vì thế hệ trẻ đi đến những thành phố lớn để học tập./.
(Nguồn: Vnexpress.net)
