Trong “Miếng ngon Hà Nội”, nhà văn Vũ Bằng nhận xét: “Cốm Vòng quả là một thứ quà đặc biệt nhất trong mọi thứ quà Hà Nội – cứ mỗi khi thấy gió vàng hiu hắt trở về thì lại nhớ đến cốm, mà đặc biệt hơn nữa là khắp các “nẻo đường đất nước” chỉ có Hà Nội có cốm thôi”. Có thể nói, cốm là “một thức quà thanh nhã và tinh khiết”, là đặc sản của riêng Hà Nội.
Thuở xưa, cứ đến tháng Tám âm lịch là các bà, các chị người làng Vòng gánh những gánh cốm đi bán rong khắp phố phường Hà Nội. Các cô hàng cốm áo nâu, chít khăn mỏ quạ, chân đất gánh hai thúng cốm bằng cái đòn gánh tre có đầu uốn cong, rao lảnh lót: “Ai cốm đơiiiiiii!”. Một bên quang của cô là thúng cốm; một bên là thúng đựng cả chồng lá sen non, với túm rơm buộc hờ hững trên quang. Mỗi thúng được đậy bằng một cái mẹt, trên mẹt lại phủ mấy lớp lá sen già.
Người Hà Nội xưa tinh tế lắm. Chỉ cốm thôi nhưng có rất nhiều loại: Cốm giót, cốm đầu nia, cốm lá me, cốm bánh tẻ… Đúng như Thạch Lam đã viết: “Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ: Trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc. Thêm vào cái mùi hơi ngát của lá sen già, ướp lấy từng hạt cốm một, còn giữ lại cái ấm áp của những ngày mùa hạ trên hồ. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen”
Những hạt cốm xanh dẻo bùi được thưởng thức như một món ăn chơi và chế biến thành các món ăn mặn, ngọt. Một trong những món ngon ngọt không thể thiếu của người Hà Nội ngày thu là món cốm xào. Cốm xào là món tráng miệng hay món ăn vặt ở Hà Nội từ xưa. Pha một ấm trà ngon, chọn chiếc đĩa thật đẹp, cắt từng miếng cốm xào, ngắm nghía, hít hà, nhấm nháp cái hương vị dẻo thơm tinh túy của nó, nhấp ngụm trà sen… sẽ thấy cả mùa thu ở đó.
Cốm là một món ăn có màu sắc và mùi hương dễ chịu. Đó là màu xanh mát của nước lá lúa non nhuộm cho những hạt cốm và là mùi thơm thoang thoảng của lá sen bọc bên ngoài, là mùi hương bùi của những hạt gạo được xay, giã tỉ mỉ. Cốm tươi và ngon phải có màu xanh của mạ già pha ánh vàng chứ không quá xanh mướt.
Có thể nói, hương cốm làng Vòng đã gắn liền với mùa thu Hà Nội từ ngàn xưa
Chuối trứng quốc chấm cốm, chả cốm, xôi cốm, chè cốm… là những món ăn ngon từ cốm không chỉ thanh tao mà còn mang đậm dấu ấn của vùng đất thủ đô. Thưởng thức cốm phải chậm rãi, thanh cảnh vì không ai ăn cốm để no. Người Hà Nội thường ăn cốm cùng chuối để cảm nhận được vị bùi hoà lẫn với vị dẻo, ngọt của cốm.. Không chỉ là món ăn vặt tao nhã, cốm cũng phù hợp để làm quà, tặng cốm cũng như cách chia sẻ mùa thu – mùa gây thương nhớ Những ai yêu ẩm thực vùng đất ngàn năm văn hiến chắc hẳn sẽ mê đắm hương vị ngọt ngào của những món ngon từ cốm./.
(Nguồn: tổng hợp)
